Het duel - kijkopdrachten

1567 Kindermoord in Bethlehem

In Palestina is aan het begin van onze jaartelling koning Herodus de baas. Hij hoort van wijzen uit het Oosten dat er een nieuwe koning in Bethlehem geboren zal worden. Na de geboorte van het jongetje, bekend geworden als Jezus, laat de wrede koning in Bethlehem en omgeving alle jongetjes van twee jaar en jonger ombrengen (dat kun je nalezen in de Bijbel, Mattheüs 2: 16-18). Herodus doet dit omdat hij bang is voor die nieuw geboren koning.

In de vroege kerk besloot men om de kindermoord in Bethlehem te gedenken, voor het eerst gebeurde dat in het jaar 505. Dit ‘feest’ van de Onnozele of Onschuldige Kinderen wordt door de katholieke kerk op 28 december gevierd. Tijdens dat feest gaan kinderen verkleed als volwassenen de deuren langs om een lied te zingen en ze bedelen om geld of snoep. Dit feest is in Nederland en België min of meer vervangen door de viering van de verjaardag van Sint Nicolaas.

Het onderwerp ‘de Onnozele of Onschuldige Kinderen’ of ‘de Kindermoord in Bethlehem’ is ook een bekend thema in de beeldende kunst. Verschillende kunstenaars hebben het onderwerp geschilderd, bijvoorbeeld Cornelis van Haarlem, Peter Paul Rubens en Pieter Bruegel (vader en zoon: de Oude en de Jonge). Er zijn tekeningen van gemaakt, maar ook mozaïeken en beelden (zie Wikipedia: ‘Massacre of the Innocents’).

Pieter Bruegel de Oude schildert het doek van de Kindermoord in Bethlehem rond 1566 - 1567. Dat is opvallend: 1566 is het jaar van de Beeldenstorm en 1567 is het jaar waarin de hertog van Alva met een leger naar de Nederlanden komt om beeldenstormers en rebellen te straffen. Zou de schilder bij het maken van dit schilderij van de kindermoord in Bethlehem gedacht hebben aan die strafexpeditie van Alva? Dat zou goed kunnen.

Het schilderij over de kindermoord is populair en vader en zoon Bruegel schilderen het thema verschillende keren. Op een latere versie is zelfs een militair te zien die heel veel lijkt op de hertog van Alva (vooral zijn baard!). Zo heeft de schilder opvallende gebeurtenissen uit zijn eigen tijd verwerkt in een schilderij over een bijbels onderwerp, een geschiedenis van heel lang geleden…   

Kindermoord in Bethlehem
Kindermoord in Bethlehem
Kindermoord in Bethlehem (detail)